Autonomie, competentie en relatie

Zoals Luc Stevens, een grootheid binnen onderwijsland, zegt: een kind komt het best tot leren wanneer er aan de volgende 3 basisbehoeften wordt voldaan: Relatie (ik hoor erbij), competentie (ik kan het) en autonomie (ik kan het zelf).

Volgens mij geldt dit niet alleen in het onderwijs, want we leren en ontwikkelen ons de hele dag door. En dat geldt voor kinderen zeker. Dus ook thuis, bij het buitenspelen en op alle andere momenten van de dag die wij als ouders mogen begeleiden.

Door mijn eigen ervaring als strong-willed persoon, als ouder van een heerlijk strong-willed mannetje en door mijn werk met kinderen ben ik gaan beseffen hoe waardevol de beschreven basisbehoeften van Luc Stevens zijn en hoe goed ze kunnen helpen in de opvoeding. Zeker bij kinderen met een sterke wil.

Laat ik uitleggen hoe ik dat zie aan de hand van een aantal eigen ontworpen plaatjes gebaseerd op de theorie van Luc Stevens:
In het meest optimale plaatje scheppen wij als ouders (relatie) een kader wat goed aansluit op het niveau van een kind (competentie). Zie het als een rechthoek met aan de ene kant punt A en aan de andere kant punt B.

Een strong-willed kind heeft een grote behoefte aan autonomie. Hij wil zelf van punt A naar punt B komen.
Wanneer je als ouder een goed kader hebben gecreëerd, staat je nog maar 1 ding te doen: Je kind zijn eigen route laten bepalen (autonomie), hoe moeilijk dat soms ook is voor ons.

Wanneer je als ouder moeite hebt met het gedrag van je kind, bijvoorbeeld wanneer je kind veel weerstand geeft of regelmatig in woede uitbarst (overprikkeld door zijn eigen sterke wil), dan is dit vaak terug te voeren op dit plaatje. De meeste problemen ontstaan wanneer er
1. Geen of een onduidelijk kader is

2. Het kader te veranderlijk is

3. of dat er een te strak kader ligt

Hoe werkt dat nou en wat kun je er aan doen?
1: Er is geen of een onduidelijk kader.
Een strongwilled kind zal zo opgaan in zijn eigen route, dat hij in situaties komt waarin hij niet meer competent is of die ten koste gaan van de relatie met anderen. Denk hierbij aan frustraties omdat dingen niet lukken, gevaarlijke situaties, hulp afdwingen, anderen dwingend voor hun karretje spannen en geen rekening houden met anderen.
Sterke wil-prikkels zijn vaak zo sterk dat ze overheersend zijn en daardoor verliest je kind andere zaken uit het oog. Hij wordt volledig in beslag genomen door zijn eigen willetje. Een kind met een sterke wil heeft kaders nodig om zichzelf op tijd bij te kunnen sturen en het veilig en gezellig te kunnen houden voor iedereen. Wat uiteindelijk in het voordeel van je kind werkt.
2: Het kader is te veranderlijk.
Een kind met een sterke wil weet heel goed wat hij wil. Wanneer je als ouder grenzen aangeeft, dus een kader schept, maar je kind weet dat deze grenzen op te rekken zijn, dan zal je kind zich niet zo maar neerleggen bij de grenzen die er zijn, maar doorgaan totdat het gaat zoals hij wil. Elke keer is het dus belangrijk dat je als ouder weet waar je je grenzen stelt en jezelf afvraagt waarom je deze grenzen stelt. Dit helpt om standvastig te blijven in wat jij het meest veilig en verantwoord vindt voor je kind en de omgeving. En je hebt een goede uitleg naar je kind toe. Het helpt je kind namelijk als hij goed weet wat wel en niet kan/mag en waarom. Want ook een strongwilled kind wil het namelijk heel graag goed doen en geaccepteerd worden, hij heeft alleen wel onze hulp daarbij nodig.
3: De kaders zijn te strak.
Wanneer er een te vast uitgestippelde route ligt wat het kind moet bewandelen en waarvan hij niet af mag wijken, dan voelt een strongwilled kind zich niet gezien, erkend of gehoord. En dat zal hij laten merken in gedrag. Voor een kind met een sterke wil is het super belangrijk om vertrouwen en verantwoordelijkheid te mogen dragen om zelf van punt A naar punt B te komen. En dit kán je kind ook. Misschien niet perse volgens de route die je zelf in gedachte hebt, of via de meest efficiënte weg, maar komen zal hij er. Wanneer je hem deze ruimte durft te geven, binnen veilige kaders, zal je kind voor je ogen gaan groeien en genieten.

Wanneer mijn zoontje tegengas geeft, dan los ik dit op door mezelf goed te bevragen op het kader wat ik voor hem heb weggezet. Heb ik het kader duidelijk aangegeven? Sluit het aan bij zijn niveau? Heeft hij voldoende eigen ruimte? En wat heeft hij op dat moment het meest van mij nodig? Doordat ik dit helder krijg, weet ik wat te doen in de situatie, zodat we samen weer fijn verder kunnen.

Mijn eigen ervaring is dat het hebben van een sterke wil een ontzettend mooie eigenschap is en, mits je er op de juiste manier sturing aan weet te geven, het je ontzettend ver kan brengen.

In mijn praktijk help ik dan ook graag kinderen en hun ouders om om te gaan met deze sterke wil-prikkels en het proces wat dat met zich meebrengt, zodat zowel kind als ouder zo veel mogelijk plezier beleeft aan deze uitdagende en prachtige eigenschap ♥

(Voor de leesbaarheid heb ik het verhaal in de hij-vorm geschreven, maar is evengoed bedoeld voor alle meisjes.)